Yara ve deri enfeksiyonları, dokuların bir veya daha fazla türde mikroorganizmayla istila edildiği anlamı taşımaktadır. Bu enfeksiyon vücudun bağışıklık sistemini tetikleyerek iltihaplanma ve doku hasarına neden olduğu gibi iyileşme sürecini de yavaşlatır. Bazı enfeksiyonlar başka organlara yayılabilir veya septisemiye neden olurlar.
Deri vücudun en büyük organı ve ilk savunma hattıdır. Temiz olsa bile derinin yüzeyi steril değildir. Yüzeyi normal flora denilen mikroskobik canlıların karışımıyla doludur. Bu normal flora, diğer zararlı mikroskopik canlıları (patojenler) uzakta tutmaya yardımcı olur. Çoğu zaman normal flora ve koloni oluşturan patojenler rahatsızlığa neden olmazlar ve bağışıklık sistemini uyarmazlar. Deride bir çatlak varsa veya bağışıklık sistemi risk altındaysa mevcut herhangi bir mikroskopik canlı yara veya deri enfeksiyonuna neden olabilmektedir.
Yaralar deri ve doku bütünlüğünün bozulması sonucu oluşur. Yüzeyel kesikler, çizikler veya sıyrıklar, delikler, yanıklar şeklinde olabildikleri gibi cerrahi veya diş tedavileri sonucu da oluşabilmektedir. Buralarda mikroskopik canlıların enfeksiyona neden olabilme olasılıkları yaranın genişliği ve derinliğine, yaranın oluştuğu çevreye ve kişinin derisinde mevcut mikroplara bağlıdır.
Deri üç katmandan ibarettir: dışta epidermis, dermis- ter bezleri ve saç foliküllerinin yerleştiği katman ve yağlı deri altı (subkuten) katmanı. Bu katmanların altında bağ dokuları, kas ve kemiği koruyan zarlar bulunmaktadır. Yaralar bu katmanların herhangi birinin içine girebilir ve deri enfeksiyonları bu yaraların içine yayılabilir.
Yara Enfeksiyonlarının ve Mikroorganizmaların Tipleri
Yaralar nedene, oluştukları ortama, yaygınlık derecelerine, temiz veya kirli olup olmadıklarına göre gruplandırılabilirler. Tipik olarak yaraları ve deriyi enfekte eden mikroorganizmalar ise ortamda hangisinin mevcut olduğuna, kişinin bağışıklık sisteminin durumuna ve yaranın derinliğine bağlıdır.
Bakteriler, mantarlar ve virüsler deri ve yara enfeksiyonlarına neden olabilmektedir.
Yüzeysel Deri Enfeksiyonları
Yara ve deri enfeksiyonları, dokuların bir veya daha fazla türde mikroorganizmayla istila edildiği anlamı taşımaktadır. Bu enfeksiyon vücudun bağışıklık sistemini tetikleyerek iltihaplanma ve doku hasarına neden olduğu gibi iyileşme sürecini de yavaşlatır. Bazı enfeksiyonlar başka organlara yayılabilir veya septisemiye neden olurlar.
Yüzeysel enfeksiyonlar esasen derinin dış katmanlarında oluşmakla birlikte daha derine subkuten katmanı içine ilerleyebilir. Birincil neden aerobik mikroplar olmak üzere daha derin yaralar anaeroplarla da enfekte olabilir.
Bakteri enfeksiyonları tipik olarak Staphylococcus (Stafilokoklar) ve Streptococcus (Streptokoklar) gibi normal flora bakterileri tarafından meydana gelmektedir. Koloni oluşturan bakteriler ve MRSA (Metisiline Dirençli Staphylococcus aureus) gibi antibiyotiğe dirençli bakteriler de enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Hafif tuzlu sularda oluşan yara enfeksiyonlarının nedeni suyla taşınan Vibrio veya Aeromonas türlerine bağlı olabilir. Sıcak su havuzları ve jakuzilerle ilişkili enfeksiyonlarının etkeni Pseudomonas aeruginosa olabilir. Daha derin yaralarda Bacteroides ve Clostridium türleri gibi anaerop bakteriler gibi patojenler saptanabilir.
Tipik Bakteriyel Deri Enfeksiyonları
Yara ve deri enfeksiyonları, dokuların bir veya daha fazla türde mikroorganizmayla istila edildiği anlamı taşımaktadır. Bu enfeksiyon vücudun bağışıklık sistemini tetikleyerek iltihaplanma ve doku hasarına neden olduğu gibi iyileşme sürecini de yavaşlatır. Bazı enfeksiyonlar başka organlara yayılabilir veya septisemiye neden olurlar.
• Folikülit, furonküller ve karbünküller,
• İmpetigo—deri lezyonları ve veziküller,
• Bası yaraları (yatak yaraları) ve ülserler, uzun süreli bakımevi hastaları gibi uzun zaman hareketsiz yatan hastalarda bu yaralar saptanabilir. Bu tip yaralar birçok farklı bakteri içerebildiğinden kültür testleri hastanın nasıl tedavi edilmesi gerektiğine ilişkin yararlı bilgiler sağlamaz.
• Selülit—sıklıkla subkuten ve bağ dokusunu ilgilendiren kızarıklık, sıcaklık ve şişliğe neden olan bir iltihaptır.
• Nekrotizan fasiit— ciddi, ancak sık görülmeyen, hızla yayılarak deri, yağ dokusu, kas dokusu ve kas gruplarını saran doku katmanı olan fasyayı yıkıma uğratabilen bir enfeksiyondur. Sıklıkla bu tip enfeksiyonların etkeni bazen “et yiyen bakteriler” denilen A Grubu streptokoklar olmaktadır.
Saç kıran ve atlet ayağı denilen diğer olağan deri enfeksiyonlarının etkenleri bakteriler değil aksine mantarlardır. Dikenler, kıymıklar ve ölü bitkiler üzerinde mantarlar bulunabilir ve derin yara enfeksiyonlarına yol açabilirler. Bunların belirlenmesi ve tanımlanması için özel kültürlere ihtiyaç vardır. Ağız içinde (pamukçuk) veya derinin başka nemli alanlarında Candida türleriyle maya enfeksiyonları oluşabilmektedir.
Sık görülen siğiller, örneğin el ayaları veya ayak tabanlarında oluşan siğillerin etkeni insan papilloma virüsüdür (HPV).
DİKKAT! Bu yazı Bilgilendirme amaçlıdır.
